Whisky, whiskey en nog meer whisky! Hoe zit dat eigenlijk?

Hey people!

Stel je het volgende scenario even voor: Je loopt in de stad. Het is een mooie zonnige dag en vanavond komen er wat vrienden op bezoek om gezellig een borreltje te drinken. Je duikt dus nog even snel de slijterij in want je wilt wat speciaals voor vanavond halen. Een whisky. Dat moet het worden!

Je staat voor het whisky schap… single malt… blended…. Single grain… een single cask? Wat???
In de whisky wereld bestaan er onwijs veel verschillende soorten whisky. Vandaag gaan we het over de bekendste hebben om jouw een beetje weg wijs te maken bij het kopen van jouw whisky!

Het ontstaan van whisky

Laten we het eerst even over een klein stukje geschiedenis hebben. Want hoe is whisky eigenlijk ontstaan?

De techniek van destilleren hebben we te danken aan de Arabieren. Die maakte een drank wat ze al-koh’l noemde. Vroeger reisde er veel monniken over de wereld. Monniken uit Ierland namen deze techniek dan ook mee terug van hun reis naar Ierland en begonnen met het experimenteren.

Echter was hun techniek en drank nog niet super. Ze maakte een drank wat ontzettend ruw en sterk was. Ook lag het niet lang op houten vaten. De drank werd gebruikt als medicijn en kreeg daarom de naam aqua vitae. Dit betekent “water of life” oftewel… het water des levens.

Het destilleren in Ierland waaide natuurlijk ook over naar de Schotse monniken. In 1494 kreeg broeder John Cor van de Lindores Abbey de volgende opdracht: “Et per liberacionem factam fratri Johanni Cor per preceptum compotorum rotulatoris, ut asserit, de mandato domini regis ad faciendum aquavite infra hoc compotum, viii bolle brasii.” Dit kan je ruwweg vertalen naar: “To Brother John Cor, 8 bolls of malt, wherewith to make aqua vitae for the King.”

Hedendaags zou je hier zo’n 400 flessen van kunnen maken. Dit is de eerste geschreven referentie naar het stoken van whisky. Zoals ik zelf vaak zeg: de Ieren hebben whisky uitgevonden. Maar ze hadden de Schotten nodig om het te maken wat het is vandaag.

Wist je bijvoorbeeld dat Jameson… je weet wel Ierland’s beroemdste whiskey merk… opgericht is door John Jameson. En John… was een Schot. Een lange tijd kregen de Ieren het maken van een goeie whiskey niet onder controle. Dit terwijl de schotten al erg goeie whisky maakte.

In het Gallisch werd de drank in Ierland “uisce beatha” genoemd. In het Schots-Gallisch “uisge beatha”. Maar dit konden maar erg weinig mensen uitspreken. Er werd een F voor geplaatst en uiteindelijk door de jaren heen is het woord steeds meer verbasterd naar het woord wat we nu kennen en liefhebben…

Whisky

Alright! Nu we even in vogelvlucht de geschiedenis van whisky hebben besproken is het nu tijd om wat dieper in het vakjargon te duiken. Want jij staat tenslotte nog steeds voor dat schap in de slijterij met de vraag: wat is een ….

Single malt

Een single malt betekent eigenlijk gewoon een whisky van een en dezelfde distilleerderij.

Het woordje single zorgt hier vaak voor de verwarring. Vaak denken mensen daardoor dat het uit 1 vat komt. Maar dit is niet het geval. Een single malt is dus een whisky uit meerdere vaten uit dezelfde distilleerderij.

Staat er hier een leeftijd op de fles? Bijvoorbeeld een 10. Dan betekent het dat de jongste whisky in de fles 10 jaar oud is. Maar er kan ook bijvoorbeeld heel goed een deel 15 jaar oude whisky in zitten om hem iets meer smaak te geven.

Single grain

Dit is eigenlijk gewoon hetzelfde als een single malt maar nu wordt er geen mout gebruikt maar een graan soort (tarwe, mais, rogge). Een single grain komt dus uit één en dezelfde distilleerderij.

Single grain is een stuk minder bekend als een single malt. Maar deze style krijgt wel steeds meer liefhebbers. Zeker de oudere grain whisky’s kunnen erg mooi zijn!

Blended whisky

Blended whisky is nog steeds de meeste verkochte whisky style ter wereld. Een blended is een mix van grain en malt whisky’s uit verschillende distilleerderijen.

De basis van een blended whisky is vaak een grain whisky en hier worden malt whisky’s aan toegevoegd door de masterblender. Grain whisky is relatief goedkoop om te maken. Heb jij een goedkopere blended gekocht? Dan is de kans groot dat een groot deel van jouw whisky een jonge graan whisky is. Hoe hoger het malt gehalte in de blend hoe (vaak) lekkerder de whisky is.

Blended malt whisky

Dit is een blend van verschillende whisky’s uit verschillende distilleerderijen. Maar… deze style bestaat uit alleen maar malt whisky’s. De oude benaming voor deze style whisky is een vatted malt

Blended grain whisky

Naja… deze style spreekt nu voor zich natuurlijk. Een blend van verschillende grain whisky’s uit verschillende graan distilleerderijen.

Single cask

Dit zijn whisky’s uit 1 vat! Ook wel eens single barrel genoemd. Single cask whisky’s komen uit 1 distilleerderij en uit 1 vat. En omdat ze niet geblend worden met andere whisky’s moeten deze whisky’s goed in de gaten worden gehouden wanneer ze optimaal zijn om gebotteld te worden.

Hoe ouder de whisky wordt hoe minder whisky flessen gebotteld kunnen worden. Dit komt door de angelshare. Dit is de verdamping die in het vat plaatsvind.

T-spooned

Een t-spooned whisky is een interessante style. In de whisky wereld zijn er onwijs veel onafhankelijke bottelaars die whisky vaten kopen. Hun bottelen dan de whisky onder de naam van hun bedrijf.

Het merk er achter wil soms niet dat hun naam dan aan de whisky hangt. Wat ze dan kunnen doen is er een druppel van een andere whisky in doen waardoor het technisch gezien een blend wordt en geen single malt. Dit noem je een t-spooned whisky.

Een aantal bekende t-spooned namen zijn:

• Burnside (dit is een balvenie met een druppeltje glenfiddich)
• Wardhead ( dit is een glenfiddich met een druppel balvenie)
• Westport (een glenmorangie met een druppel glen moray)

Soms worden whisky’s door onafhankelijke bottelaars gebotteld onder schuilnamen.

• Staoisha (bunnahabhain)
• Williamson (laphroaig)
• Whitlaw (highland park)
• Kildalton (ardbeg)

En zo zijn er nog veel meer.

Alright. De bekendste stylen hebben we nu wel besproken. Ik heb het hierboven kort gehad over een onafhankelijke bottelaar. Maar wat is dat nou eigenlijk?

OB’s en IB’s.

OB staat voor original bottling. (Word ook wel eens DB genoemd voor distillery bottling). Dit zijn de whisky’s die worden gebotteld door de distilleerderij zelf. De gewone originele flessen dus. En IB staat voor independent bottling. Dit zijn merken zoals bijvoorbeeld gordon and macphail die vaten inkopen en bottelen onder eigen naam. Dit zijn vaak bijvoorbeeld single cask bottelingen.

Een tip van mij: probeer je eerst wegwijs te maken in de whisky wereld met de originele bottelingen. En onthoud… duurder is niet altijd beter.

Nu je iets meer weet over de verschillende stylen die een whisky kan hebben is het bijna tijd om jouw whisky uit te zoeken. Maar gaan we voor een Schotse whisky ? Een Amerikaanse? Of misschien wel eentje uit Europa!

Wat wil je? Waar ben je naar op zoek? Wat voor soort smaken zijn er?

Zoek je een zachte makkelijke whisky ?Kijk dan eens naar Ierse whiskey of een Schotse lowland whisky. wil je iets meer pit in je whisky kijk dan naar de highland regio in Schotland.

Houd je van de geuren en smaken van barbecue, teer, jodium en een verbrand stuk hout ? Kijk dan naar whisky’s uit de Islay regio.

Schotland bestaat uit 5 regio’s:

• Lowland
• Highland
• Speyside
• Islay
• Campbeltown

In een andere blog zal ik deze regio’s uitgebreid uitlichten inclusief wat whisky voorbeelden. Voor nu geef ik je de volgende tip mee: Douglas Laing heeft een hele leuke serie genaamd de remarkable regional malts. Elke whisky in deze serie representeert de smaken uit een regio. Een leuke start dus van je zoektocht!

Houd je van zoet? Waarom probeer je niet eens een bourbon uit Amerika! Ikzelf vind bijvoorbeeld een Michters bourbon erg goed te drinken. Schotland, Ierland en Amerika zijn waarschijnlijk wel de bekendste landen. Maar ook in Japan wordt goeie whisky gemaakt en krijgt steeds meer bekendheid. Het drankje is booming en op steeds meer plaatsen wordt het gemaakt. Wat dacht je van Kavalan uit Taiwan. Amrut uit India. Maar ook in Europa wordt genoeg whisky gemaakt! Mackmyra uit Zweden. Filliers uit België en bijvoorbeeld Zuidam uit Nederland.

Maar ook in het favoriete vakantie land van veel Nederlanders waaronder ikzelf wordt whisky gemaakt.

Zo heeft chateau du breuil uit Normandië (die eigenlijk bekend zijn door het maken van onwijs goeie calvados) een single malt whisky op de markt gebracht. 2x gedestilleerd en de whisky heeft gerijpt op Amerikaanse en Franse eiken vaten.

De whisky heeft smaken en geuren van vanille, peper, custard, ananas, citrus en gerst. Een volledig verslag over deze whisky staat op mijn eigen website confessions of a whisky freak. Twijfel je nog een beetje?

Twijfel je nog een beetje?

Zo…. Nu is het tijd om met al deze informatie jouw ideale flesje uit te zoeken bij de slijterij.

Ga dan naar een speciaalzaak zoals bijvoorbeeld van Erp in Groninge, Roden of online. Een goede slijterij heeft flessen openstaan om te proeven om jouw te helpen om je smaak te bepalen. Een voordeel van het proeven van tevoren is dat je altijd naar huis gaat met iets wat je echt lekker vind. Jouw slijter kan je hier bij helpen. Van Erp heeft ook een erg handige website waarbij de whisky’s helemaal gesorteerd zijn op land.

Bedankt voor het lezen. Ik hoop dat ik jullie veel informatie heb mogen bijbrengen vandaag en dat jullie nu met volle zekerheid jouw flesje whisky uit kan kiezen. Heb je aan de hand van dit artikel een flesje gekocht? Laat het dan vooral even weten. Vind ik leuk!

Meer whisky gerelateerde posts? Volg mij dan op de socials instagram en facebook. Op mijn eigen website vind je wekelijks nieuwe reviews.

• Facebook
• Instagram
• Link

Cheers!

Robbert

Volg FSOM Magazine op Instagrampagina en Facebookpagina!
Ben je nog geen abonnee op FSOM-tv? Klik dan snel –> hier <– en mis niets meer!