Het mysterie van Mede

Mysterie van Mede | Mede, Mead, Honingwijn. Hoe je dit drankje ook noemt één ding is zeker. Er hangt een zeker mystieke waas om dit drankje. Waar komt het vandaan? Wie dronk het? Tijdens VIKING week gaan we op onderzoek uit want de Noormannen lusten wel een slokje van deze honingsap!

Nog niet zo heel erg lang geleden was mede voor mij een onbekende drank. Ik heb het wel eens gedronken, maar dat was een soort van gember achter sapje met een honing aroma erin. Gelukkig kwam ik Danique tegen en Danique is de held van Northern Mead. Of beter gezegd, de Noordelijke mederij in Leek! Zijn Session Mede is één van vele soorten medes die er zijn want mede is niet gewoon mede.

Session mede drinkt je koud en heeft een verfijnd koolzuurtje in zich. De session mede die Northern Mead als eerste maakt is de kersenvariant. Deze is heerlijk zoetig, maar heeft tevens een mooie fruitigheid en verfrissende afdronk. Erg leuk. Ook de Bloemenhoning, Apple Pie en Blueberry medes zijn heerlijk en in tegenstelling tot ‘Schramm’s Mead‘, ook nog eens veel interessanter in de prijs. Van de Blueberry mede zijn inmiddels zelfs meerdere barrel aged varianten verkrijgbaar!

Waar komt mede toch vandaan?

Waar Mede precies vandaan komt weet eigenlijk niemand. Onderaan dit artikel kun je de video zien waarin ik iemand kennis laat maken met mede, hierin vertel ik dat mede meer dan 5000 jaar geleden al gedronken werd. Maar het verhaal gaat nog veel verder.

Door honing en water te laten vergisten krijg je Mede. Zo simpel is het! Het wordt ook wel honingwijn genoemd. Mede is een drank die al minstens 8000 jaar gedronken wordt van Ethiopië tot Scandinavië. Ook zijn er geschriften gevonden waarbij aangegeven is dat er 9000 geleden al vergiste honingdrank werd gedronken in de Chinese provincie Henan. De drank kan zowel warm als koud gedronken worden. Ondanks dat wij het vandaag de dag misschien kennen als het elixer van de Noormannen/Vikingen is het voor het eerst gedronken in Ethiopië. Mede heeft dus eigenlijk al een enorme geschiedenis…

In de fantasy scene is mede al veel langer een enorm populaire dranken. De laatste jaren begint mede ook steeds meer in de normale handel een plekje te vinden en komen liefhebbers van alle leeftijden op deze honing drank af.

Mede, ook wel honingwijn genoemd, is een drank die in de basis is gemaakt van gegiste honing en water, waaraan naar wens kruiden, vruchtensap of specerijen kunnen worden toegevoegd. Het mag allemaal bij mede, maar het belangrijkst is dat de honing van goede kwaliteit is en bij voorkeur onbewerkt. Het alcoholgehalte kan enorm variëren, van 3,5% tot 18% op papier, maar ook boven de 20% kom je tegenwoordig vaker tegen. Fruitmede, bijvoorbeeld kriekenmede of ook wel melomel genoemd, zit vaak lager qua alcoholpercentage omdat hiervoor de honingwijn wordt vermengd met vruchtensap.

Het blijft een beetje onduidelijk waar mede nou precies voor het eerst is gemaakt en gedronken. Het meest duidelijke bewijs is toch echt te vinden in Ethiopië waar men aanwijzingen vond die ruim 8000 jaar teruggaan in de tijd. Neem dan in gedachten dat er in die tijd nog helemaal geen conventionele steden bestonden.

De legende van Mede

Ons favoriete verhaal is waarschijnlijk nog waargebeurd ook: heel lang geleden, vóór de uitvinding van het schrift en de eerste steden, stuitte een gelukkig mens op de inhoud van een bijenkorf. De bijenkorf was blootgesteld aan de regen en de honing erin was vergist. 

Mede werd al snel bekend als ‘de nectar van de goden’, vanwege de zogenaamde goddelijke wijsheid die deze drank bracht. Koning Tut was een tevreden klant, net als Eric de Rode en koningin Elizabeth de Eerste. Genuttigd door paupers, prinsen en piraten was mede het favoriete drankje van de wereld. – Bron: Northern Mead.

De romeinen keken neer op mede, want mede was de drank voor het “voetvolk”. De Vikingen waren er dol op en ook Koningin Elizabeth de Eerste had een voorliefde voor mede. Een rijke geschiedenis en momenteel ook nog eens helemaal terug van weggeweest.

Soorten mede en hoe maak je het eigenlijk?

Mede was dus een bekende drank van Afrika tot aan Scandinavië en vandaag de dag is het ook “gewoon” enorm populair in Noord-Amerika. Ook Hindoestanen dronken mede waar het de naam ‘maddhu’ kreeg. In de Noorse mythologie is mede de drank van de god Odin. Mede was uitermate geschikt om kennis en wijsheid te doen op borrelen, maar volgens ‘Edda’ wordt mede door de dwergen uit het bloed van Kvasir te worden gemaakt.

De soorten mede zijn ontelbaar. Het gebied waar je honing vandaan komt, het soort bijen en uiteraard welke kruiden of fruitsoorten je nog toevoegt zijn allen van belang. Uit een korf in een appelboomgaard komt hele andere honing als wat je aantreft in de buurt van kastanjebomen of in een heidegebied. Zo heb je dus verschil in zoete mede, halfzoet, kruidig, halfdroog, bloesem of heidehoning en ga zo maar door. Traditioneel gezien is het écht vergelijkbaar met wijn. Zoet, medium, droog. Met daarin ook de vele eerder genoemde gradaties, in theorie kun je dus eindeloos variëren.

Net zoals bij wijn kunnen sommige soorten mede beter worden naarmate je ze langer laat rijpen. Traditioneel gezien bestaat mede uit honing, water en gist. Maar zoals we hierboven ook al vertelde, kun je ook eindeloos variëren met kruiden en fruit. Ook het vatrijpen (Barrel Aged) van mede begint enorm aan populariteit te winnen net zoals bij bier.

Zelf Mede maken

Mede is eenvoudig zelf te maken, je kunt dit oprecht gewoon in je keuken doen. Vergelijkbaar als met bijvoorbeeld bier brouwen is het van levensbelang om hygiënisch en schoon te werk te gaan. Hier volgt een korte samenvatting van het proces, zoals het in de theorie werkt.

Door 3 kilo honing met 8 tot 10 liter water warm te maken ontstaat er most. Hoe warmer het water, hoe makkelijker de honing oplost. Je moet voorkomen dat de most gaat koken, omdat dit de samenstelling van de honing, en daarmee de uiteindelijke smaak van de mede ondermijnt. Als deze most afgekoeld is moet er gist bijgevoegd worden.

Je kunt mede ook gewoon maken op kamertemperatuur, maar hierdoor moet je wel veel langer en harder roeren om het goed te mengen. Ook daarbij is het wel van belang om zeer schoon te werken om besmetting te voorkomen. Daarna dient de gist te worden toegevoegd. Het type gist dat gebruikt is van grote invloed op de uiteindelijke smaak van de mede, ook dit is weer vergelijkbaar met bier.

Wanneer de gisting na 10 tot 14 dagen rustiger is, is het tijd om de drank in een gistingsfles of vat met een waterslot verder te laten gisten. Wanneer er bezinksel in de fles is ontstaan moet de drank overgeheveld worden in een andere fles zonder dat het bezinksel wordt meegenomen. Als de drank uiteindelijk helder is geworden kun je gaan bottelen. Een alternatieve methode om mede te maken is om mede meteen na de hoofdgisting te bottelen.

De toekomst van Mede

Ik denk zelf dat Mede de komende jaren enorm in populariteit zal stijgen, vooral ook omdat ik iedereen kan adviseren om het mysterie van mede te ontrafelen voor jezelf. In volgende artikelen duiken we nog iets verder de geschiedenis van Mede in en gaan we op onderzoek wat nou eigenlijk het verschil is tussen Metheglin, melomel en mede.

Ben jij nou al fervent liefhebber van mede of ben je al aan het ontdekken, laat dan hieronder weten welke medes ik absoluut moet proeven!

Artikel door: Bas / @thedutchbeerdad
Join mijn bieravonturen (en mede-avonturen!) ook op Untappd! Let’s share!
Volg FSOM Magazine op Instagrampagina en Facebookpagina!
Ben je nog geen abonnee op FSOM-tv? Klik dan snel –> hier <– en mis niets meer!